Biblioteka Pedagogiczna w Świdnicy – Rys Historyczny ▪ Jadwiga Borsukiewicz, Agnieszka Nawrocka, Irena Szymaniak

1945-1951

Wiadomości na temat początków Biblioteki Pedagogicznej w Świdnicy są skromne. Od roku 1951 zachowały się sprawozdania z pracy biblioteki i są one właściwie zasadniczym źródłem wiadomości na ten temat. Natomiast o okresie 1945-1946 wiadomo z pracy magisterskiej Zofii Kopeć, że wtedy to z inicjatywy Zarządu Powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZP ZNP) i z dobrowolnych składek nauczycielskich zakupiono 150 najbardziej potrzebnych książek. W latach 1945-1951 istniała biblioteka związkowa i w wydatkach Zarządu Oddziału ZNP przewidziano nawet pewne kwoty na zakup książek, które na przykład w roku 1949 wynosiły 65 tysięcy złotych.⁽¹⁾ W latach 1945-1951 zbiorami zajmował się Inspektor Szkolny. Świadczą o tym pieczątki na najstarszych zachowanych książkach.

1951

Rok 1951 był rokiem tworzenia się bibliotek pedagogicznych.⁽²⁾ W sprawozdaniu z dnia 29 lutego 1952 roku Jana Mirowskiego – kierownika Referatu Bibliotek przy Wydziale Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (PPRN) – pierwszego bibliotekarza biblioteki czytamy, że objął on tę funkcję w dniu 1 października 1951 roku. Tę właśnie datę przyjmujemy za początek istnienia Biblioteki Pedagogicznej w Świdnicy. Z tego samego źródła dowiadujemy się także, że na księgozbiór biblioteki złożył się księgozbiór byłego Inspektoratu Szkolnego (481 woluminów) i księgozbiór biblioteki związkowej ZNP (398 woluminów). W chwili uruchomienia biblioteki księgozbiór liczył 879 woluminów (wiele z nich było przestarzałych i wymagało usunięcia). Mieścił się w 2 szafach świetlicy – o powierzchni 48 metrów kwadratowych – Wydziału Oświaty PPRN, później lokalu Powiatowego Ośrodka Doskonalenia Kadr Oświatowych (PODKO), która pełniła jednocześnie funkcję czytelni dysponującej 20 tytułami czasopism. Z czytelni można było korzystać codziennie, a z biblioteki we wtorki, w czwartki i soboty w godzinach od 14 do 16. Według innych źródeł pierwszą siedzibą biblioteki był Wydział Oświaty Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (PMRN). W związku z tym istnieją również bliżej niepotwierdzone, rozbieżne przekazy, lokujące bibliotekę w budynku przy obecnym placu Grunwaldzkim 3 lub przy dzisiejszej ulicy Różanej 1.

Biblioteka była finansowana przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką (PBW) we Wrocławiu. Środki musiały być bardzo skromne, gdyż przy opracowywaniu preliminarza budżetowego zalecano maksymalne oszczędności. Książki zakupywane były centralnie przez PBW we Wrocławiu i nie zawsze odpowiadały zapotrzebowaniu środowiska. Z księgozbioru biblioteki korzystali nauczyciele miasta i powiatu oraz pracownicy PODKO. W okresie od 1 lutego 1951 roku do 29 lutego 1952 roku Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka we Wrocławiu przekazała do zbiorów świdnickiej placówki 58 tomów oraz wypożyczyła do użytkowania 101 książek. Stan pedagogicznej książnicy świdnickiej na dzień 29 lutego 1952 roku wynosił 1038 woluminów. Liczba czytelników na dzień 31 grudnia 1951 roku wynosiła 73 osoby. Księgozbiór posiadał inwentarz i alfabetyczny katalog blokowy. Obsługiwano 4 punkty biblioteczne przy Ośrodkach Metodycznych w Żarowie, Mysłakowie, Pszennie i Jaworzynie Śląskiej.

1952

Na rok 1952 przypada okres głębokiego impasu w działalności biblioteki spowodowany prawdopodobnie jakimś kryzysem w jej kierownictwie.⁽³⁾ W grudniu 1952 roku Dyrekcja Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu przeprowadziła kontrolę biblioteki i stwierdziła, że zajmowany lokal jest od dłuższego czasu nieogrzewany, a księgozbiór niewykorzystywany. Władze oświatowe zaleciły przeniesienie księgozbioru do gabinetu pedagogicznego w Liceum Pedagogicznym przy ówczesnej ulicy Przyjaciół Żołnierza (obecnie III LO – ulica Kościelna 32), co nastąpiło w styczniu 1953 roku. Funkcję bibliotekarza pełniła wówczas Janina Kocemba, nauczycielka Szkoły Ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym. Książki mieściły się w jednej szafie. Z księgozbioru korzystali nauczyciele i w dużej mierze uczniowie Liceum Pedagogicznego oraz uczestnicy Wyższego Kursu Nauczycielskiego, który odbywał się w siedzibie Liceum. Spośród uczniów klas IV został powołany aktyw biblioteczny. Do korzystania z księgozbioru zachęcano nauczycieli na zebraniach ZNP i konferencjach rejonowych. Utrzymywano kontakt z PODKO i wypożyczano komplety książek kierownikowi PODKO Marianowi Hirszfeldowi oraz różnym sekcjom metodycznym. Biblioteka była czynna we wtorki i w czwartki od godziny 17 do 20, a w soboty od 16 do 20. Oddalenie jednak od PODKO nie sprzyjało rozwojowi czytelnictwa nauczycieli i w sprawozdaniu z marca 1953 roku pojawia się postulat powtórnego przeniesienia biblioteki do lokalu PODKO przy ulicy 1 Maja.

1953-1967

W październiku (według innych źródeł od 2 listopada) 1953 roku biblioteka znajduje się już w lokalu PODKO i Oddziału Powiatowego ZNP przy ulicy 1 Maja. Takie usytuowanie było korzystne, ponieważ stworzyło dogodne warunki do korzystania zwłaszcza dla osób z terenu powiatu oraz instruktorom PODKO. W chwili objęcia – w dniu 1. wrzesnia 1953 roku – funkcji kierownika Biblioteki przez Mariana Hirszfelda księgozbiór liczył 1206 pozycji. Stan faktyczny wykazał 919 pozycji, a w około 400 woluminów brakowało kart książek. Biblioteka nie dysponowała żadnym katalogiem. Do inwentarza wciągnięto 285 książek, które po roku użytkowania odnaleziono w szafach Wydziału Oświaty. W listopadzie zaczęto opracowywać katalog działowy według klasyfikacji dziesiętnej. Uzupełniono karty książek, sprawdzono księgę inwentarzową i karty czytelników. Księgozbiór mieścił się w dwóch oszklonych szafach. Potrzeby w zakresie uzupełniania księgozbioru były wielkie. Mało było dzieł z metodyki oraz dydaktyki poszczególnych przedmiotów nauczania, dzieł popularno-naukowych z zakresu fizyki, chemii, biologii, matematyki, geografii.⁽⁴⁾ Księgozbiór od roku 1953 stale, choć niesystematycznie wzrastał. W roku 1953 odnotowano 88 czytelników, w tym 14 uczniów wyższych klas Liceum Pedagogicznego. Książki wypożyczano codziennie w godzinach popołudniowych. Na zakup książek przeznaczano skromne środki z Wydziału Oświaty i ZNP. Zbiory biblioteki wzbogaciły się też przez różne darowizny, między innymi z prywatnych zbiorów kierownika biblioteki Mariana Hirszfelda, który był jednocześnie kierownikiem PODKO oraz zastępcą prezesa Oddziału Powiatowego ZNP. Marian Hirszfeld – człowiek wykształcony, pionier oświaty na Ziemi Świdnickiej i uczestnik tajnego nauczania podczas drugiej wojny światowej w ciągu 12 lat zorganizował bibliotekę w nowych warunkach, opracował według wymaganych zasad katalogi, propagował wśród nauczycieli nowatorstwo pedagogiczne i szerzył kulturę czytelniczą z pełnym poświęceniem, często kosztem własnego zdrowia.⁽⁵⁾ Jakość księgozbioru systematycznie się poprawiała i w sprawozdaniu z roku 1962 można przeczytać, że: „czytelnik może otrzymać w bibliotece prawie wszystkie te książki, których poszukuje”. W miarę jednak powiększania się księgozbioru pogarszała się sytuacja lokalowa biblioteki i w latach 60. XX wieku stała się wręcz katastrofalna.⁽⁶⁾ Zajmowana izba była ciasna, ciemna i przypominała skład meblowy zapchany książkami (około 5 tysięcy woluminów). Biblioteka nie mogła rozwinąć szerszej działalności, powiększać księgozbioru, udostępniać czasopism. W jednym pomieszczeniu odbywało się udostępnianie, praca metodyczna oraz korzystanie z książek na miejscu. Od maja 1964 roku Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka we Wrocławiu – w osobie dyrektora Józefa Rostkowskiego – interweniowała kilkakrotnie w sprawie poprawienia warunków pracy biblioteki. Zachowało się kilka pism w tej sprawie do władz w Świdnicy. Starania te dały rezultat i w roku 1966 Biblioteka została przeniesiona do Domu Kultury Dzieci i Młodzieży przy ulicy Joachima Lelewela 17 (obecnie Młodzieżowy Dom Kultury imienia Mieczysława Kozara-Słobódzkiego przy ulicy Nauczycielskiej 2). Niestety Marian Hirszfeld tej zmiany nie doczekał. Zmarł nagle 20 listopada 1965 roku. Sytuacja lokalowa biblioteki uległa znacznej poprawie. Stworzone warunki zaspokajały jednak tylko potrzeby bieżące i nie dawały możliwości dalszego perspektywicznego rozwoju.⁽⁷⁾ W okresie od listopada 1965 roku do lipca 1967 roku biblioteka miała kolejne dwie kierowniczki: Stanisławę Masternak i Walentynę Michalak.

1967-1975

Z dniem 20 lipca 1967 roku funkcję kierownika przejęła Jadwiga Borsukiewicz. Biblioteka zajmowała wówczas w Domu Kultury Dzieci i Młodzieży przy ulicy Joachima Lelewela 17 jedno pomieszczenie, w którym znajdowały się: 2 biurka, 2 krzesła dla bibliotekarzy, 4 stoliki i 8 foteli dla czytelników oraz 10 drewnianych regałów, 3 szafy dwudrzwiowe, kilka skrzynek katalogowych i biblioteczka. Księgozbiór liczył 4944 woluminy. Odnotowano 630 kart czytelników. Stałych czytelników było około 430. Biblioteka miała wówczas 2 etaty pedagogiczne i ½ etatu sprzątaczki. Jadwiga Borsukiewicz na nowo zorganizowała bibliotekę i stworzyła podstawy do dalszego jej rozwoju. Został uporządkowany księgozbiór, wyodrębniono księgozbiór podręczny, skompletowano luźne czasopisma, powiązano je w roczniki, oprawiono i opracowano do nich katalog. Zebrano, uporządkowano i częściowo założono od nowa dokumentację biblioteki. Zlikwidowano zaległości w opracowywaniu księgozbioru. Założono nowy katalog alfabetyczny i rzeczowy. Podjęto starania o nowy lokal i środki na zakup księgozbioru. Jednocześnie nawiązano ścisłą współpracę z władzami oświatowymi i związkowymi, zapewniając obecność przedstawicieli biblioteki na konferencjach nauczycielskich. Utrzymywano kontakty z innymi bibliotekami na terenie miasta i powiatu. Jadwiga Borsukiewicz przez wiele lat opiekowała się bibliotekami szkolnymi w ramach nadzoru nad działami nauczycielskimi bibliotek szkolnych. Następnie, jako przewodnicząca Sekcji Bibliotekarskiej przy ZNP w Świdnicy organizowała systematycznie kilka razy w roku zebrania samokształceniowe w dwóch grupach: dla bibliotekarzy szkół podstawowych i ponadpodstawowych.Odbywały się również konkursy międzyszkolne, wyjazdy szkoleniowe do bibliotek szkolnych, a także naukowych, w tym: do Biblioteki imienia Raczyńskich w Poznaniu (1969 rok), Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Kórniku (1969 rok), Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie (1971 rok), Biblioteki Narodowej w Warszawie (1972 rok), Biblioteki Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich we Wrocławiu (1973 rok).

W maju 1969 roku bibliotekę przeniesiono do nowego lokalu przy ulicy generała Karola Świerczewskiego 12 (obecnie ulica Grodzka 12 – sklep „Anatol”). Przy przeprowadzce pomagali wychowankowie z Zakładu Poprawczego. Biblioteka zajmowała tam dwa pomieszczenia. Jedno, o powierzchni około 30 metrów kwadratowych, stanowiło wypożyczalnię. Drugie, mające pełnić funkcję czytelni, było wspólnie użytkowane z ZNP i Wydziałem Oświaty, które de facto wykorzystywały ten lokal, jako miejsce spotkań i zebrań. Droga do wypożyczalni wiodła przez to pomieszczenie, co było dużą niedogodnością dla czytelników. Opinie na temat stanu technicznego lokalu zamieściła w protokole powizytacyjnym z dnia 19 grudnia 1972 roku wizytator Alina Janik, pisząc: „Obie izby zajmowane przez bibliotekę nie spełniają podstawowych warunków bhp. Są niewielkie, ciemne, nadmiernie obciążone, jedna ma dziurawą podłogę”. Przez tę dziurę widać było motocykle znajdujące się w sklepie na parterze. W tym okresie skompletowano i oprawiono 436 roczników czasopism pedagogicznych i metodycznych, które do tej pory nie były oprawiane. Dało to początek zbiorowi czasopism z zakresu pedagogiki, który jest stale uzupełniany, kompletowany, oprawiany, a artykuły z nich bibliografowane. Jest to jedyny tego typu zbiór czasopism pedagogicznych i metodycznych na naszym terenie. W lokalu tym biblioteka mieściła się cztery lata. Warunki pracy początkowo znośne, stały się wkrótce, w miarę rozwoju biblioteki, bardzo uciążliwe. Starania o zmianę lokalu Jadwiga Borsukiewicz prowadziła bardzo długo. Trudno było przekonać władze, że lokale przyznawane bibliotekom, powinny zaspokajać nie tylko potrzeby na dziś, ale powinny mieć również perspektywę rozwojową. Przeprowadzanie co parę lat biblioteki jest niekorzystne dla księgozbioru i czytelnictwa.

W 1973 roku nastąpiła kolejna przeprowadzka do nowo utworzonego Domu Nauczyciela przy alei Niepodległości 14 na I piętro, gdzie biblioteka otrzymała 4 pomieszczenia o łącznej powierzchni 97 metrów kwadratowych. Wobec braku jakiejkolwiek pomocy Jadwiga Borsukiewicz przeprowadzkę zorganizowała sama przy pomocy wychowanków Zakładu Poprawczego i przypadkowo „złapanej” ciężarówki. W roku 1975 przeniesiono księgozbiór z I piętra na parter Domu Nauczyciela. Biblioteka otrzymała 5 pomieszczeń o łącznej powierzchni 200 metrów kwadratowych. Wyodrębniono samodzielną wypożyczalnię, czytelnię o 20 miejscach oraz odrębny zbiór czasopism. W tym lokalu biblioteka mieści się do dziś.

1975-1998

W latach 1951-1975 placówka była Pedagogiczną Biblioteką Powiatową. Od roku 1975 została jedną z 6 filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Wałbrzychu. W latach 1975-1998 w czytelni odbywały się konsultacje wizytatorów Kuratorium Oświaty z nauczycielami poszczególnych przedmiotów, szkolenia bibliotekarzy, kursy przygotowawcze Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych (IKNiBO) we Wrocławiu i inne spotkania. Organizowano konkursy czytelnicze między innymi: „Moja droga do szkoły i biblioteki”, „Świdnica wczoraj i dziś”. W ramach statutowych zadań biblioteki, odbywały się tu liczne spotkania i konferencje dla bibliotekarzy szkolnych. Prowadzone były przez Jadwigę Borskiewicz, pełniącą społecznie funkcję metodyka do spraw bibliotek szkolnych.

Organizowano również konferencje z udziałem zaproszonych prelegentów, w tym autorytetów z dziedziny bibliotekoznawstwa, na przykład doktor Jadwigi Andrzejewskiej i doktor Marii Dudzik z Uniwersytetu Wrocławskiego. Uznaniem cieszyło się też spotkanie z Edwardem Polakiem – autorem książki „Los Polaka”, przedstawiającej losy rodaków zesłanych na Sybir.

Jadwiga Borsukiewicz wyjeżdżała często do różnych bibliotek szkolnych w terenie, udzielając instruktażu na miejscu.

Do roku 1989 biblioteka otrzymywała z Miejskiego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół i Placówek Oświaty w Świdnicy (MZEASZ) systematycznie skromne środki na zakupy księgozbioru. Po roku 1989 sytuacja pogorszyła się radykalnie. Kuratorium Oświaty w Wałbrzychu przestało finansować zakupy książek w swoim województwie. W przeciągu 10 lat biblioteka otrzymała dwa razy pieniądze na zakup książek, w ilości wystarczającej na pokrycie 1/3 potrzeb rocznego zapotrzebowania. Biblioteka podejmowała systematyczne starania o pozyskanie funduszy w Urzędzie Miejskim w Świdnicy poprzez Komisję Oświaty i Kultury. Tutaj starania przyniosły skutek dwa razy w ciągu 10 lat, dzięki osobistej interwencji radnego Rady Miejskiej Tadeusza Kozaka, który jako nauczyciel znał bliżej sytuację biblioteki.

Wobec zostawienia bibliotek samym sobie, kierownik Jadwiga Borsukiewicz podejmowała różne inicjatywy aby ratować bibliotekę i zapewnić jej dalszy rozwój. W roku 1992 zaczęto tworzyć przy pomocy czytelników własny fundusz środków specjalnych, który pozwolił na w miarę normalne funkcjonowanie biblioteki. Dzięki wyłącznie własnym zabiegom biblioteka zakupiła maszynę elektryczną do pisania, dwie kserokopiarki, a także w roku 1996 komputer i program SOWA, co umożliwiło zapoczątkowanie tworzenia bazy danych. W tym okresie, Jadwiga Borsukiewicz pełniła równocześnie funkcję metodyka do spraw bibliotek szkolnych przy Wojewódzkim Ośrodku Metodycznym w Wałbrzychu. W roku 1997 wyremontowano i zaadoptowano dodatkowe trzy pomieszczenia, zwolnione przez Komisję Międzyzakładową Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania Ziemi Świdnickiej. Z wdzięcznością należy tu wspomnieć ówczesnego dyrektora MZEASZ-u w Świdnicy Ryszarda Wojtaczkę, który był inicjatorem tych zmian oraz wyremontował i zaadaptował pomieszczenia pod kątem potrzeb biblioteki. Jego pozytywna i rzeczowa postawa wobec biblioteki wyróżniała się na tle obojętnych postaw różnych biurokratycznych decydentów ekonomicznych na przestrzeni lat. Ze środków specjalnych zgromadzonych przez pracowników biblioteki zakupiono sprzęt i wyposażenie. W rezultacie tych zmian biblioteka uzyskała nowe pomieszczenia na: magazyn czasopism, pokój do pracy dla bibliotekarzy i gabinet kierownika. Po przemieszczeniu księgozbioru uzyskano większe pomieszczenie magazynowe i powiększono czytelnię, która była już zastawiona regałami i nie spełniała w pełni swojej funkcji.

1999

Od 1 stycznia 1999 roku, wraz z nowym podziałem administracyjnym kraju, zmienił się status placówki. Podległość biblioteki wobec dotychczasowego zarządcy, którym było Kuratorium Oświaty w Wałbrzychu zastąpił Marszałek Sejmiku Dolnośląskiego we Wrocławiu. Bibliotece nadano także nową nazwę – Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu, Oddział w Wałbrzychu, Filia w Świdnicy. Obowiązek finansowania biblioteki – od Miejskiego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół i Placówek Oświaty w Świdnicy – przejęła Biblioteka Pedagogiczna Oddział w Wałbrzychu. Finansowanie odbywa się przez Sejmik Wojewódzki. Po reorganizacji zmienił się też właściciel Domu Nauczyciela, w którym siedzibę ma biblioteka. Kuratorium Oświaty przekazało budynek Starostwu Powiatowemu w Świdnicy. Pomieszczenia biblioteki zajmują 278 metrów kwadratowych, za które placówka musi płacić czynsz, chociaż nie jest instytucją dochodową. Po przejęciu Biblioteki przez Urząd Marszałkowski we Wrocławiu w roku 1999 sytuacja finansowa pogorszyła się jeszcze bardziej. Biblioteka przestała otrzymywać jakiekolwiek środki, nawet na wydatki rzeczowe. Z budżetu pokrywano jedynie uposażenie pracowników, czynsz i prenumeratę prasy w bardzo okrojonej liczbie tytułów. Władze samorządowe nawet wtedy, gdy na ich czele stał człowiek z tytułem profesora nie były zainteresowane księgozbiorami, bibliotekami i ich służbą kulturotwórczą. Biblioteki były ostatnimi jednostkami, którym można było coś dać i pierwszymi, na których można było nie tylko zaoszczędzić, ale nawet im odebrać. W 1999 roku wyszło zarządzenie marszałka o odprowadzeniu wszystkich środków specjalnych na konto Oddziału Biblioteki Pedagogicznej w Wałbrzychu. Praktyka wykazywała, że środki te były stracone dla bibliotek filialnych i do nich nie wracały lub przydzielano je według uznania dyrekcji Oddziału. Podcinało to znowu byt biblioteki. Aby ratować sytuację z dniem 1 marca 1999 roku, z inicjatywy kierowniczki Jadwigi Borsukiewicz i aktywu czytelniczego, powołano do życia Koło Przyjaciół Biblioteki. Zadaniem Koła jest popieranie działalności biblioteki poprzez tworzenie w środowisku pozytywnej atmosfery wokół placówki oraz pozyskiwanie środków, z zadeklarowanych składek członków Koła. Jest to akt dobrej woli czytelników, doceniających trud i zaangażowanie bibliotekarzy w zapewnieniu zakupów nowości wydawniczych. Stanowi to mimowolną paralelę do realiów z lat 1945-1946, kiedy to również ze składek nauczycieli kupowano potrzebne im książki. Inicjatywa ta pozwoliła na zatrzymanie składek członków Koła (już nie środków specjalnych) w bibliotece. Posunięciem tym jednak Jadwiga Borsukiewicz naraziła się swoim bezpośrednim pracodawcom i we wrześniu 1999 roku otrzymała dwa upomnienia z groźbą usunięcia z funkcji kierowniczki.

W latach 1990-2000 zakupiono ogółem 5637 książek. Było to wynikiem osobistych starań, zabiegów i inicjatyw kierowniczki oraz zespołu pracowników. Dzięki pozyskiwanym sporadycznie środkom z różnych źródeł, jak: dotacje władz miasta, starostwa powiatowego, Fundacji imienia Stefana Batorego oraz usług kserograficznych, a przede wszystkim składek czytelników, możliwe było zaopatrzenie biblioteki w niezbędne materiały, opracowania i nowości pedagogiczne. W ramach oszczędności prowadzonych przez Dolnośląską Bibliotekę Pedagogiczną we Wrocławiu Oddział w Wałbrzychu, z inicjatywy Urzędu Marszałkowskiego, w grudniu 1999 roku trzech pracowników otrzymało wypowiedzenia umów o pracę, w tym Jadwiga Borsukiewicz. Do redukcji jednak nie doszło na skutek starań społeczności lokalnej i czytelników, zaniepokojonych konsekwencjami takiej decyzji. Uniemożliwiłoby to niejednokrotnie kontynuowanie studiów mieszkańcom Świdnicy i powiatu.

2000

Do dnia 30 czerwca 2000 roku funkcję kierowniczki biblioteki sprawowała magister Jadwiga Borsukiewicz. Po trzydziestu trzech latach owocnej pracy przeszła na emeryturę, pracując jednocześnie w bibliotece na pół etatu. Z małej czterotysięcznej biblioteki zorganizowała „bibliotekę naukową”, z bogatym warsztatem informacyjnym i różnorodnymi formami pracy pedagogicznej. Od dnia 1 lipca 2000 roku kierowniczką biblioteki została magister Agnieszka Nawrocka, pracująca w tej placówce od 1 września 1992 roku.

Dzięki dotacji pozyskanej przez Bibliotekę z Fundacji imienia Stefana Batorego zakupiono modem i zainstalowano Internet. Niestety z powodu braku środków finansowych na opłatę połączeń telefonicznych nie był on wykorzystywany. Zakończono, trwającą cztery lata, współpracę z Liceum Księgarskim w Świdnicy (organizacja praktyk zawodowych dla uczniów tej szkoły), które zlikwidowano w 2000 roku.

2001

Z okazji 50-lecia Biblioteki, 1 października 2001 roku, ogłoszono dla czytelników konkurs literacki. Wzięło w nim udział 27 osób. Uroczyste obchody, połączone z otwarciem pracowni komputerowej dla czytelników w dodatkowo wynajętym przez starostwo powiatowe pomieszczeniu o powierzchni 30 metrów kwadratowych, postanowiono zorganizować w 2002 roku.

2002

1 stycznia Biblioteka Pedagogiczna w Świdnicy stała się filią Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej (DBP) we Wrocławiu. Jako jedna z 27 bibliotek pedagogicznych Dolnego Śląska została włączona w tworzenie regionalnego systemu informacji pedagogicznej, opierającego się na zintegrowanym programie komputerowym Aleph.

Dzięki środkom finansowym, przyznanym przez DBP, wyposażono pracownię internetową w dwa stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu oraz zatrudniono na ½ etatu informatyka, który opiekował się pracownią. Utworzono także sieć lokalną i rozpoczęto tworzenie bazy komputerowej w programie Aleph.

W lutym rozstrzygnięto konkurs literacki ogłoszony dla czytelników Biblioteki z okazji 50-lecia jej działalności. Laureaci otrzymali antologię utworów zgłoszonych do konkursu zatytułowaną „Przeplataj słowem serca ludzi”, którą opracowali pracownicy Biblioteki.

W kwietniu, w sali konferencyjnej Domu Nauczyciela w Świdnicy, zorganizowano złoty jubileusz Biblioteki połączony z sesją naukową na temat „Internet jako narzędzie informacji w bibliotece”. Wykład, który wygłosił doktor Aleksander Radwański z Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Wrocławskiego spotkał się z dużym zainteresowaniem ze strony zaproszonych gości, a szczególnie pracowników bibliotek pedagogicznych i szkolnych. Uroczystość, prowadzoną przez byłą wizytator Kuratorium Oświaty i Wychowania Alinę Janik, zakończył program słowno-muzyczny przygotowany przez uczniów III Liceum Ogólnokształcącego w Świdnicy. Jubileuszowi towarzyszyła wystawa obrazująca działalność placówki na przestrzeni półwiecza.

2003

W maju zapoczątkowano działalność promocyjną twórczości plastycznej i literackiej nauczycieli i uczniów. Zorganizowano wystawy prac plastycznych wykonanych przez uczniów świdnickich szkół podstawowych i gimnazjów oraz kompozycji roślinnych, których autorką była Jolanta Iwanio, nauczyciel Szkoły Podstawowej numer 8 w Świdnicy.

Z dniem 1 lipca 2003 roku został zwolniony informatyk Sebastian Miech, który opiekował się pracownią internetową.

Czterech pracowników Biblioteki uzyskało stopień nauczyciela dyplomowanego, co wpłynęło na podniesienie jakości pracy całej placówki i zainspirowało bibliotekarzy do jeszcze aktywniejszej pracy ze środowiskiem oświatowym.

2004

Z dniem 1 września, po 37 latach pracy, odeszła na emeryturę Jadwiga Borsukiewicz, która stworzyła dynamiczną i kreatywną bibliotekę na miarę XXI wieku cieszącą się uznaniem wśród użytkowników, z bogatym księgozbiorem, nowoczesnym i stale rozbudowywanym warsztatem informacyjnym, wypracowanymi formami pracy oraz doskonale wykształconą i pełną inicjatyw kadrą.

2005

W grudniu, w ramach projektu „Internetowe centra informacji multimedialnej w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych” współfinansowanego przez Unię Europejską, Biblioteka otrzymała cztery komputery oraz urządzenie wielofunkcyjne, które wzbogaciły wyposażenie pracowni internetowej i umożliwiły użytkownikom szerszy dostęp do komputerowych baz danych w systemie Aleph.

Po raz pierwszy od wielu lat otrzymano kwotę 8 tysięcy złotych od DBP we Wrocławiu, za którą zakupiono najbardziej poszukiwane przez użytkowników publikacje z zakresu pedagogiki, psychologii i socjologii.

2006-2007

W czerwcu 2006 roku rozpoczęto retrokonwersję zbiorów oklejając kodami kreskowymi i wprowadzając do bazy około 4 tysiące książek. Systematycznie popularyzowano zasoby „Dolnośląskiego Systemu Informacji Pedagogicznej” organizując w Internetowym Centrum Informacji Multimedialnej zajęcia warsztatowe dla nauczycieli-bibliotekarzy wszystkich typów szkół z terenu miasta i powiatu świdnickiego.

2008

W czerwcu przeniesiono do czytelni Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej. Od DBP we Wrocławiu otrzymano nowy komputer, który umożliwił przyspieszenie retrokonwersji zbiorów. We wrześniu zamknięto prowadzenie tradycyjnych katalogów i kartotek kartkowych. Znacząco wzrosła liczba osób zainteresowanych dostępem do komputerowego katalogu centralnego i bazy „Edukacja”, zawierającej informacje o zawartości czasopism.

2009

W kwietniu DBP we Wrocławiu sfinansowała remont generalny wypożyczalni i czytelni. Pracownicy Biblioteki kontynuowali prace nad retrokonwersją zbiorów wprowadzając, obok książek, wszystkie numery czasopism archiwalnych i bieżących (około 2800 woluminów) oraz ponad 120 kaset wideo o tematyce edukacyjnej. W czerwcu Biblioteka została ambasadorem kampanii społecznej „Dzieciństwo bez przemocy” propagując miedzy innymi pozytywne metody wychowawcze stosowane przez rodziców.

Kierownicy Biblioteki Pedagogicznej w Świdnicy:

1. Marian Hirszfeld 1 września 1953-lipiec 1965 (12 lat)
2. Stanisława Masternak 1 lutego 1966-30 września 1966
3. Walentyna Michalak 5 października 1966-30 kwietnia 1967
4. Jadwiga Borsukiewicz 20 lipca 1967-30 czerwca 2000 (33 lata)
5. Agnieszka Nawrocka 1 lipca 2000-adhuc

Bibliotekarze Biblioteki Pedagogicznej w Świdnicy:

1. Jan Mirowski 1 października 1951-1 listopada 1952 (opiekun biblioteki)
2. Janina Kocemba 1 listopada 1952-31 sierpnia 1953 (opiekun biblioteki)
3. Walentyna Michalak 15 grudnia 1965-30 września 1966
4. Danuta Ambroszkiewicz 1 listopada 1966-31 sierpnia 1967
5. Danuta Gondek 1 listopada 1967-31 lipca 1968
6. Grażyna Kokoszko 1 września 1968-31 grudnia 1969
7. Jadwiga Sobczyńska 1 stycznia 1969-31 sierpnia 1971
8. Janina Snitko 1 września 1971-31 stycznia 1976
9. Franciszek Podolski ½ etatu 1 września 1971-30 sierpnia 1972
10. Sylwester Nowak 1 listopada 1972-31 grudnia 1982
11. Maria Majda 1 września 1973-31 sierpnia 1985; ½ etatu do 31 września 1991
12. Krystyna Sierakowska 1 sierpnia 1975-31 sierpnia 1981
13. Barbara Białoborska 1 września 1976-31 sierpnia 1978
14. Ewa Skoruch ½ etatu 22 sierpnia 1977-31 sierpnia 1978
15. Maria Grabas 1 września 1978-31 maja 1987
16. Mirosława Rutkowska 11 stycznia 1982-31 lipca 1997
17. Maria Kubska ½ etatu 1 października 1984-30 czerwca 1985
18. Katarzyna Giedrys 1 września 1985-18 lipca 1988; 1 września 1996-adhuc
19. Irena Szymaniak 15 września 1986-31 sierpnia 1987; 1 lipca 1988-30 listopada 2003
20. Lidia Kohut ½ etatu 1 października 1987-30 czerwca 1988
21. Beata Łaszewska 1 września 1988-10 września 1990
22. Teresa Wagilewicz 17 września 1990-31 lipca 1991
23. Agnieszka Nawrocka 1 września 1992-30 czerwca 2000
24. Anna Bobrowska 12 września 1995-31 sierpnia 1996
25. Barbara Mazurkiewicz ½ etatu 2 września 1996-31 sierpnia 1997
26. Ewa Markuszewska 1 września 1997-adhuc
27. Anna Nowicka (magazynier) 21 października 1997-30 kwietnia 2008
28. Jadwiga Borsukiewicz ½ etatu 1 lipca 2000-31 sierpnia 2004

Przypisy:

1. Z. Kopeć, Związek Nauczycielstwa Polskiego w powiecie świdnickim w latach 1945-1975, praca magisterska napisana pod kierunkiem doc. dr. hab. Antoniego Smołalskiego na Uniwersytecie Wrocławskim, 1978, s.87-88.

2. Zarządzenie Ministra Oświaty z 21 maja 1951 roku. W sprawie statutu pedagogicznych bibliotek wojewódzkich. Załącznik „Dziennika Urzędowego Ministerstwa Oświaty”, Nr 10, pozycja 116.

3. M. Hirszfeld, Sprawozdanie z działalności Pedagogicznej Biblioteki Powiatowej w Świdnicy z dnia 31 grudnia 1960 roku.

4. M. Hirszfeld, Sprawozdanie z działalności Pedagogicznej Biblioteki Powiatowej w Świdnicy z dnia 2 listopada 1953 roku.

5. Pismo Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu do Przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z dnia 25 stycznia 1966 roku, L.dz. 110/7/66 r.

6. Pismo Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu do Wydziału Oświaty i Kultury w okręgu z dnia 6 czerwca 1964 roku, L.dz. 427/64; Pismo Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu do Przewodniczącego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, Wydział Oświaty i Kultury z dnia 25 stycznia 1966 roku, L.dz. 110/7/66.

7. Pismo Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej we Wrocławiu do Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, Wydział Oświaty i Kultury z dnia 27 września 1966 roku, L.dz. 956/7/66.