Zespół Pieśni i Tańca „Bystrzyca” ma swoją siedzibę w Wiejskim Domu Kultury w Bystrzycy Górnej i objęty jest patronatem Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Świdnicy.
Początki działalności zespołu sięgają 1994 roku, kiedy to z inicjatywy Teresy Kmery powstaje dziecięcy zespół złożony z mieszkańców miejscowości leżących na terenie gminy wiejskiej Świdnica. Pozyskała ona do pomocy grupę zapaleńców, ludzi zakochanych w folklorze, którzy bezinteresownie chcieli zrobić coś dla innych poświęcając przy tym swój wolny czas oraz oferując własną pracę i umiejętności.
Wśród tych osób były między innymi panie Lidia Sajdak oraz Sylwia Danisiewicz. Z biegiem lat grupa dziecięca „Bystrzycka Mozaika” rozrosła się do dużego zespołu co zaowocowało utworzeniem zespołu pieśni i tańca dla młodzieży. W 1997 roku patronat nad zespołem objęła gmina wiejska Świdnica. Grupa młodzieżowa przyjęła nazwę „Bystrzyca” a dziecięca grupa zmieniła nazwę na „Mała Bystrzyca” ponieważ przez okolice, w której mieszkają członkowie zespołu przepływa piękna, czysta, dająca wiele radości latem i budząca trwogę w czasie obfitych opadów rzeka – Bystrzyca. Przyjmując jej imię członkowie zespołu chcieli, aby ich taniec i muzyka były właśnie jak Bystrzyca: wartka, czasem leniwa, innym razem rwąca. Chcieli, by zespół trwał dopóty dopóki ona płynie i porywał ludzi śpiewem i tańcem. W tym samym roku powstała kapela. Do zespołu dołączyli Czesław Kmera, Kazimierz Kurzydło oraz Stanisław Gadula, który został pierwszym kierownikiem kapeli. W 2004 roku jego rolę przejął Witold Janulewicz, a od 2007 roku funkcję tę pełni Zdzisław Christ. W 2009 roku z „Bystrzycą” rozstała się dotychczasowa kierowniczka artystyczna Teresa Kmera, a pojawiła Barbara Piórkowska – profesjonalistka z gruntownym wykształceniem muzycznym w dziedzinie przygotowania i szkolenia wokalnego.
Obecnie obok głównego, młodzieżowego zespołu „Bystrzyca” również śpiewają i tańczą dzieci z „Małej Bystrzycy” oraz seniorzy – „Bystrzanie”. W swoich występach artystycznych starają się wiernie i zgodnie z tradycją prezentować obrzędy, zwyczaje oraz bogactwo strojów, utworów i tańców z różnych regionów Polski. Swoje umiejętności zespół młodzieżowy przedstawia między innymi w następujących programach: Z wizytą u Kurzawy, Wesele Lubelskie, Na Rzeszowską nutę, Hej na tym Górnym Śląsku, Zaborów sławna wieś, W rzeszowskiej izbie na rzeszowską nutę oraz Misterium chleba – specjalne przedstawienie na okoliczność uroczystości dożynkowych. W repertuarze grupy dziecięcej na wymienienie zasługują szczególnie programy Majówka i Za Józkową chałupą oraz specyficzne przedstawienia ukazujące zwyczaje kolędnicze: Idą Kolędnicy, Dziady Noworoczne, Po kolędzie idą draby, My ludzie grzyszni po kolądzie przyszli. Podczas kilkunastu lat kolędowania na scenie teatralnej Świdnickiego Ośrodka Kultury „Bystrzyca” zaprezentowała 12 różnych przedstawień w tym dwa razy powtórzyła Wesele krakowskie – jako widowisko bożonarodzeniowe z Bordziłówki Nowej. Na rok 2012 szykowany jest program zatytułowany Nim Heroda diabli wzięli.
W trakcie swoich występów zespół prezentuje unikatowe przyśpiewki i pieśni ludowe zarówno lokalne jak i regionalne ocalając je w ten sposób od zapomnienia. Owe „zapomniane”, na nowo opracowane i w nowej aranżacji wartościowe utwory polskiej kultury trafiają pod rodzime strzechy a część z bogatego repertuaru zespołu jest dostępna na profesjonalnie nagranych płytach CD i DVD.
Zespól Pieśni i Tańca „Bystrzyca” – to grupa ludzi, których wiąże nie tylko zamiłowanie do tańca i śpiewu, ale także przyjaźń. Poniżej kilka wypowiedzi artystów z „Bystrzycy” zebranych i opracowanych przez Joannę Adamczyk.
Anna Malik: „Członkowie zespołu to na scenie grupa ludzi, na co dzień bardzo różnych od siebie, jednak zawsze potrafiących się zmobilizować i dać z siebie wszystko. Każdy z osobna zyskał coś innego, wszyscy razem umiejętność współpracy.” Ewelina Kucięba:
„Zespół dał mi wielką odwagę występowania na scenie.” Monika Ruszkiewicz: „Dzięki zespołowi potrafię się otworzyć, zintegrować z innymi ludźmi, jest to dla mnie chwilowe oderwanie od wszelkich kłopotów.” Katarzyna Ruszkiewicz: „Gdyby nie „Bystrzyca” wątpię, czy poznałabym tylu wspaniałych ludzi!” Tomasz Michalski: „Zespół to taka mała rodzina wspólnie tworzymy lokalną kulturę, o której wspomnienia pozostaną w naszej pamięci do końca życia, a przy tym staramy się uratować polską tradycję ludową od zapomnienia.” Damian Badowski: „Gdybyśmy nie byli członkami zespołu, na pewno bylibyśmy innymi ludźmi. Swoim tańcem i śpiewem pokazujemy nasze wnętrze, bo w każdy występ angażujemy się całym sercem, a jest to najważniejsze, co człowiek posiada. Gdyby ktoś nam to wszystko odebrał, to tak jakby zabrał nam kawałek naszej duszy.”
Aktualny skład zespołu pieśni i tańca „Bystrzyca”:
Kierownictwo artystyczne i choreografia: Sylwia Danisiewicz.
Dyrygent i przygotowanie chóru: Barbara Piórkowska.
Kapela: Zdzisław Christ – akordeon i kierownictwo muzyczne, Aleksandra Gawron – skrzypce, Kazimierz Kurzydło – bębnista, Czesław Kmera – klarnet.
„Bystrzyca”: Adamczyk Ewelina, Adamczyk Joanna, Badowski Damian, Danisiewicz Kacper, Danisiewicz Martyna, Grabicki Łukasz, Kucięba Ewelina, Leśniak Paulina, Majcherczyk Milena, Malik Anna, Mglej Anna, Michalski Tomasz, Migas Paweł, Ruszkiewicz Katarzyna, Ruszkiewicz Monika.
„Mała Bystrzyca”: Brzozowska Marta, Głowacki Arkadiusz, Klag Alicja, Klag Natalia, Kos Żaneta, Litwińska Aneta, Michalska Aleksandra, Olejko Julia, Seweryn Maja, Skawina Alicja, Skawina Justyna, Szyszka Oliwia, Twardak Karina.
„Bystrzanie”: Kończak Halina, Kurzeja Zdzisław, Musiał Maria, Osuchowska Anna, Stankiewicz Eufemia, Szyszka Beata, Seweryn Adela.
Przez wszystkie lata istnienia „Bystrzycy” przewinęła się przez zespół ponad setka osób. W dużej mierze była i jest to nadal grupa ludzi połączonych więzami rodzinnymi. Dziadkowie, rodzice, dzieci a teraz wnuki. Do tej pory większość z nich współpracuje z zespołem, wspiera go oraz pomaga w organizacji przedstawień czy przygotowaniu i konserwacji strojów. Zawartych zostało kilka związków małżeńskich między osobami, które poznały się na skutek występów w ZPiT „Bystrzyca”.
Oto lista nazwisk byłych członków zespołu:
Mariusz Migas
Maria Zięba
Katarzyna Żmudzka
Sylwia Chroma
Adam Niezgoda
Marcin Niezgoda
Karolina Sajdok
Łukasz Sajdok
Justyna Ruszkiewicz
Natalia Ruszkiewicz
Mariusz Ruszkiewicz
Michał Ruszkiewicz
Jarosław Ruszkiewicz
Monika Mróz
Angelika Mróz
Wioletta Łabędź
Agnieszka Tyborowska
Anna Swoboda
Łukasz Rzeszut
Aleksandra Rafałko
Ewelina Zielińska
Konrad Zieliński
Natalia Zielińska
Malwina Rybak
Katarzyna Madej
Jolanta Knecht
Anna Knecht
Jowita Kmera
Mateusz Konarski
Michał Konarski
Katarzyna Konarska
Żaneta Przybylska
Anna Gruszka
Monika Chroma
Monika Kadela
Mateusz Szyszka
Dawtd Szempruch
Paulina Struzik
Marzena Struzik
Angelika Struzik
Marta Adamczyk
Magda Adamczyk
Anna Popowicz
Ewa Wilkiewicz
Rafał Ożóg
Szczepan Ożog
Marcin Stalmach
Marek Anderson
Mateusz Ból
Danuta Ból
Krzysztof Łach
Eryk Klemiński
Jan Michalski
Joanna Kępa
Dariusz Kępa
Barbara Barcik
Michał Barcik
Marcel Barcik
Aleksandra Kos
Aleksandra Korczak
Mateusz Majcherczyk
Martin Majcherczyk
Monika Majcherczyk
Wojciech Bałwach
Ewelina Sajdak
Adriana Kurowska
Katarzyna Owczarzak [nie żyje]
Paweł Wilk
Łukasz Pałka
Krystian Jeżyło
Karina Grzembska
Dorota Bekas
Agnieszka Somala
Magdalena Stach
Anna Stankiewicz
Karolina Stankiewicz
Martyna Ślazińska
Jakub Andrzejewski
Adam Senator
Krzysztof Kałdus
Anna Nalepa
Przemysław Nalepa
Jakub Kmera
Radosław Kmera
Agnieszka Trzak
Szymon Migas
Paulina Owczarzak
Magdalena Famuła
Łukasz Rokicki
Sebastian Rokicki
Andrzej Olbiński
Katarzyna Bogulak
Barbara Bogulak
Aleksandra Tomaszewska
Katarzyna Antos
Anna Antos
Nagrody, wyróżnienia i najważniejsze wydarzenia w historii ZPiT „Bystrzyca”:
1. Udział w Krajowym Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej w Grodzisku Mazowieckim – III nagroda – 2005 rok.
2. Udział w Krajowym Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej w Częstochowie (nagroda i wyróżnienie) – 2005 rok
3. Występy dla uczestników Międzynarodowego Zlotu Campingu i Caravaningu we Wrocławiu – 2006 rok.
4. Wyjazd zespołu na Spotkanie z Folklorem do Niemiec – 2007 rok.
5. Grand Prix XXI Finału Krajowego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej w Częstochowie – pierwsze od 21 lat w historii konkursu – 2007 rok.
6. Zakopane – nagroda XXII Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej – 2008 rok.
7. Kartuzy na Kaszubach udział w Ogólnopolskim Spotkaniu z Muzyką Ludową – 2009 rok.
8. III miejsce na XXIV Ogólnopolskim Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej w Pułtusku – 2010 rok.
9. Zwycięstwo w wiosennej edycji Ludowej Listy Przebojów Radia Wrocław – 2010 rok.
10. Udział w XI Ogólnopolskiej Biesiadzie Łowickiej – 2010 rok.
11. Udział w IV Kongresie Odnowy Wsi Polskiej w Krzyżowej – 2010 rok.
12. Bośnia i Hercegowina – Międzynarodowe Spotkanie Folklorystyczne – 2010 rok.
13. Trzykrotny udział w Festiwalu Tradycji Ludowych w Operze Wrocławskiej lata: 2009, 2010, 2011.
14. Grand Prix Świdnickiego Przeglądu Zespołów Kolędniczych – 2011 rok.
15. Dożynki w Łowiczu – 2008 rok i w Krzyżowej – lata: 2010, 2011.
16. I nagroda na Międzynarodowym Festiwalu „Folklor świata” Zduńska Wola – 2011 rok.
17. I nagroda Finału Krajowego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej w Mrzeżynie – 2011 rok.
18. Grand Prix XIII Festiwalu Piosenki Patriotycznej w Żarowie – 2011 rok.
Zespół Pieśni i Tańca „Bystrzyca” bierze udział w wielu imprezach wiejskich, gminnych, lokalnych, regionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych. O aktualnościach informuje na swojej stronie internetowej: www.zpitbystrzyca.pl gdzie można również obejrzeć bardzo bogatą galerię pamiątek, nagród oraz zdjęć zespołu.