Dostosuj preferencje dotyczące zgody

Używamy plików cookie, aby pomóc użytkownikom w sprawnej nawigacji i wykonywaniu określonych funkcji. Szczegółowe informacje na temat wszystkich plików cookie odpowiadających poszczególnym kategoriom zgody znajdują się poniżej.

Pliki cookie sklasyfikowane jako „niezbędne” są przechowywane w przeglądarce użytkownika, ponieważ są niezbędne do włączenia podstawowych funkcji witryny.... 

Zawsze aktywne

Niezbędne pliki cookie mają kluczowe znaczenie dla podstawowych funkcji witryny i witryna nie będzie działać w zamierzony sposób bez nich.Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych umożliwiających identyfikację osoby.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać pewne funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcję z witryną. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o metrykach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania użytkownikom spersonalizowanych reklam w oparciu o strony, które odwiedzili wcześniej, oraz do analizowania skuteczności kampanii reklamowej.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Wnuk marszałka ▪ Edmund Nawrocki

W niektórych powojennych encyklopediach niemieckich, na przykład w „Herders Volkslexikon” z 1951 roku Helmutha Jamesa von Moltke określa się jako syna zmarłego w 1916 roku szefa niemieckiego sztabu generalnego Helmutha Johannesa Ludwiga von Moltke, który przegrał w pierwszej wojnie światowej bitwę nad rzeką Marną we Francji. Tę wiadomość powtarzają bezkrytycznie i encyklopedie polskie, jak na przykład „Nowa Encyklopedia Powszechna” z 1996 roku, a za nią liczne artykuły na temat pobliskiej Świdnicy Krzyżowej, publikowane  w naszej lokalnej, regionalnej, a nawet ogólnopolskiej prasie.

Rzeczywistość tymczasem jest inna.

W roku 1866 król pruski podarował swemu generałowi Helmuthowi Carlowi Bernhardowi von Moltke z wdzięczności za wygranie wojny znaczną sumę pieniędzy. Była to donacja (darowizna) uchwalona przez pruski sejm krajowy w wysokości 200 tysięcy talarów. Wtedy Moltke nabył w 1867 roku blisko 500-hektarowe dobra ziemskie Krzyżowa, w skład których wchodził też majątek Wieruszów i Grodziszcze Dolne.

W 1870 roku generał, wkrótce i marszałek polny, został przez króla wyróżniony tytułem hrabiego, który miał przechodzić z ojca na najstarszego syna.

Majątek ziemski Moltkego był majoratem czyli ordynacją. Oznaczało to, że nie mógł być dzielony, tylko miał być dziedziczony zawsze w całości przez najstarszego syna albo najbliższego krewnego. Właściciela takiego majątku nazywano ordynatem (stąd „Ordynat Michorowski”, popularna ongiś powieść Heleny Mniszkówny).

Dopiero po pierwszej wojnie światowej zniesiono w prawie majoraty. Wtedy Moltke sprzedał nieco hektarów okolicznym chłopom.

Marszałek polny hrabia Helmuth Carl Bernhard von Moltke zmarł bezdzietnie w roku 1891. Do dziś zachowała się kaplica stojąca na wzgórzu cmentarnym w Krzyżowej, w której go pochowano. Pod koniec drugiej wojny światowej wyjęto jego zwłoki z tej kaplicy w obawie przed czerwonoarmistami, którzy (i nie tylko oni zresztą bo Polacy również) ograbiali zwłoki, na przykład ze złotych zębów i pochowano je w nieznanym dziś ogółowi miejscu.

Ponieważ marszałek nie miał syna, ordynację Krzyżowa odziedziczył syn jego brata Adolfa von Moltke, urodzony w 1845 roku generał porucznik Wilhelm Joseph Bernhard Friedrich Adolf von Moltke, dziedzicząc także tytuł hrabiowski. Zmarł nagle w 1905 roku, a jego następcą został syn jego imieniem Helmuth Adolf, urodzony 30 października 1876 roku w Berlinie. Podczas pierwszej wojny światowej był oficerem. Później wykonywał funkcję lektora sekty (wspólnoty religijnej) scjentystów. W małżeństwie z Dorothy Rose Innes miał czterech synów i córkę. Dorothy urodziła się 25 lutego 1884 roku w Pretorii (dziś Republika Południowej Afryki), gdzie jej ojciec był sędzią.

Najstarszym ich synem był urodzony w roku 1907 Helmuth James von Moltke, który po śmierci ojca w roku 1939 został właścicielem dóbr Krzyżowa, którymi administrował już wcześniej. Uważa się go za spiritus movens grupy opozycji antyhitlerowskiej, tak zwanego „Kręgu z Krzyżowej”. Został stracony 23 stycznia 1945 roku w Plötzensee koło Berlina. Dziś uważany jest za bohatera niemieckiego ruchu oporu.

Był on prawnukiem brata marszałka polnego, a nie synem owego niefortunnego szefa sztabu z pierwszej wojny światowej. Ten szef sztabu był synem Adolfa von Moltke (brata marszałka polnego) i bratem dziedzica ordynacji Krzyżowa generała porucznika hrabiego Wilhelma Josepha Bernharda Friedricha Adolfa von Moltke, dziadka hrabiego Helmutha Jamesa von Moltke.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *