Dzieje kościoła pod wezwaniem Świętego Krzyża ▪ Edmund Nawrocki

W średniowieczu w pobliżu kościoła istniał szpital (przytułek dla ubogich, niezdolnych do pracy, utrzymywany z przekazywanych na jego rzecz darów i po części – z funduszy miejskich) ufundowany w roku 1267. Opiekowali się nim zakonnicy – krzyżowcy z Czerwoną Gwiazdą. W 1340 roku książę świdnicko-jaworski Bolko II Mały (1309/1312-1368) ufundował im tak zwaną komandorię (własność ziemską) i obdarował ją licznymi przywilejami. Wtedy wybudowano kościół pod wezwaniem świętego Michała Archanioła. Budynek komandorii wraz z kościołem spłonął 18 maja 1633 roku podczas wojny trzydziestoletniej. Obiekty odbudowano dopiero w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Budowniczym był Konstanty Klein.

Rozkazem gabinetowym (dekretem) króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III (1770-1840) z 30 października 1810 roku rozwiązano klasztory, między innymi także i komandorię w Świdnicy. Kościół wraz z przylegającym do niego budynkiem sprzedano w ręce prywatne. Zbierali się tu masoni, których w 1813 roku odwiedził car rosyjski Aleksander I (1777-1825). W kościele urządzono lokal taneczny. W 1818 roku podzielono go na dwie kondygnacje. W górnej znajdowała się sala posiedzeń rady miasta, potem kaplica kościoła niemiecko-katolickiego – sekty założonej przez księdza Johanna Rongego (1813-1887) – a w latach 1861-1866 – sala zebrań loży wolnomularskiej „Herkules”. W tym czasie na parterze kościoła był sklep, mieszkanie prywatne i dwie stajnie dla koni.

W roku 1865 kościół i budynek komandorii kupił od miasta za 10 tysięcy talarów proboszcz świdnicki ksiądz Hugo Simon (1828-1897) z przeznaczeniem na kościół pomocniczy parafii pod wezwaniem świętego Stanisława biskupa i męczennika i świętego Wacława męczennika. Przystąpił do kosztownego remontu budynków. W 1867 roku w budynku komandorii osadził jezuitów sprowadzonych z prowincji krakowskiej. Byli oni Górnoślązakami, głosili kazania także i po polsku dla przebywających w Świdnicy żołnierzy narodowości polskiej.

Uroczyste poświęcenie odremontowanego kościoła odbyło się 29 września 1868 roku. Nadano mu początkowo dawne wezwanie świętego Michała Archanioła. Później jednak zaczęto nazywać świątynię kościołem Świętego Krzyża. W okresie kulturkampfu, na podstawie pruskiej ustawy z 4 lipca 1872 roku usunięto jezuitów ze Świdnicy.

We wrześniu 1873 roku ksiądz proboszcz Hugo Simon w budynku po komandorii umieścił dom sierot, którym opiekowało się Zgromadzenie Sióstr świętej Jadwigi (tak zwane siostry jadwiżanki). W 1877 roku także i one zostały przez Prusaków usunięte, ale mogły powrócić w 1891 roku. Przebywały tu jeszcze po drugiej wojnie światowej.

W budynku komandorii po 1945 roku miały swoją siedzibę: Klub Inteligencji Katolickiej, biblioteka parafialna, sale katechetyczne oraz świdnicki obwód Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Obecnie zostało w niej umiejscowione Centrum Charytatywne Caritas Diecezji Świdnickiej.