1946.10. Kronika miasta Świdnicy ▪ Franciszek Jarzyna

5-7 X. Występy „Teatrów Dolnośląskich” z Wrocławia („Pan Jowialski” Fredry). Poprzedził je ostry konflikt z ich dyrektorem Jerzym Waldenem. Zabroniono rozplakatowania przywiezionych przez niego afiszów z nagłówkiem: „Teatr Miejski w Świdnicy – dyr. Jerzy Walden”. Tym sposobem została udaremniona próba podporządkowania sceny świdnickiej teatrowi wrocławskiemu. Formy wzajemnej współpracy obu placówek uzgodniono w czasie kolejnego pobytu dyr. Waldena w Świdnicy.

5-9 X. Kolejna akcja wysiedlania ludności niemieckiej z miasta. W dniu 6 października wysiedlono ogółem 1.736 osób (mężczyzn 452, kobiet 839, dzieci 455), w dniu 7 października – 1.757 osób (m. 466, k. 887, dz. 404), w dniu 8 października – 1.744 (m. 480, k. 861, dz. 403). Odnośnie wysiedlonych w dniach 5 i 9 października brak danych liczbowych.

6 X. Uroczystość poświęcenia sztandaru Stowarzyszenia Kupców Polskich. Zakończył ją wielki bal w Hotelu Polskim.

W mieście istniało 375 prywatnych zakładów handlowych. Kupcy świdniccy subskrybowali na pożyczkę odbudowy kraju kwotę 3.380.000 zł.

8 X. Drugą rocznicę powstania Milicji Obywatelskiej obchodzono w Świdnicy. Po nabożeństwie w kościele parafialnym komendant MO por. W. Tłuszcz odebrał defiladę, po czym odbyła się akademia w Domu Społecznym, na której przemawiali m.in. zast. komendanta MO ppor. Z. Ciężki i prokurator Regulski.

8 X. Teatr Miejski wystąpił z pierwszą premierą polskiej sztuki współczesnej. Był nią „Zamach” Brezy i Dygata, w następującej obsadzie: S. Żórawski, A. Dzierzbicka, K. Załuski, Bolesław Myślicki, J. Żabińska, T. Ehrenkreutz, F. Jarzyna, T. Maryniak, K. Tomczak, H. Biegańska, L. Szymańska, W. Sokalski i K. Kwiatkowski. Reżyserował S. Żórawski. W końcowych przedstawieniach J. Żabińską zastąpiła B. Żórawska. „Zamach” grany był 21 razy, w tym w Świdnicy, Strzeblowie, Świebodzicach, Żarowie, Dzierżoniowie, Jaworze, Ząbkowicach, Jaworzynie i w Wałbrzychu.

9 X. Żydowska Socjalistyczna Robotnicza Partia „Bund” powiadomiła stronnictwa polityczne o utworzeniu Komitetu Miejskiego z siedzibą przy ul. Marksa 19/5 [Trybunalska]. Odnośny komunikat podpisali: przewodniczący Top i sekretarz Goldsztejn. W Świdnicy działał również oddział Żydowskiej Socjaldem. Partii Robotniczej „Poale Sjon” („Robotnicy Syjonu”) z siedzibą przy ul. Oświęcimskiej 20 [Ofiar Oświęcimskich].

10 X. Miejska Rada Narodowa zatwierdziła preliminarz budżetowy na ostatnie 4 miesiące roku na sumę16.346.100 zł, przyznała też wszystkim pracownikom Zarządu Miejskiego 50 proc. zniżki opłat za prąd elektryczny i gaz.

13 X. Irena Solska jako Pełnomocnik Rządu do spraw teatrów Dolnego Śląska przeprowadziła lustrację Teatru Miejskiego i była obecna na przedstawieniu „Zamachu” Brezy i Dygata. Od tego dnia wielka artystka gorąco broniła niezależności sceny świdnickiej i walczyła o nadanie jej praw teatru zawodowego.

14 X. Świdnicki oddział Narodowego Banku Polskiego przejął budynek przy obecnej Al. Niepodległości16. Poprzednio jego siedziba mieściła się przy ul. Łukowej w budynku Starostwa Grodzkiego. Pierwszym dyrektorem NBP był S. Dąbrowski, jego zastępcą – Szatkowski, a pierwszymi pracownikami: J. Węgrzyn, B. Konowalska, J. Mucha, Wanda Pietrzak-Trojanowska (później długoletnia sekretarka Liceum Pedagogicznego) i Tadeusz Maryniak (kasjer).

15-17 X. Wrocławskie „Teatry Dolnośląskie” występowały w teatrze prezentując publiczności świdnickiej „Damy i huzary” Fredry.

16 X. Zarząd Miejski przyznał organizacjom młodzieżowym: OM TUR i Związek Walki Młodych, jednorazową subwencję w wysokości 12.000 zł na działalność oświatową.

16 X. Teatr świdnicki wystąpił po raz pierwszy w Sobótce („Śluby panieńskie” Fredry).

17 X. Występ baletu Feliksa Parnella w Domu Społecznym przy ul. Jagiellońskiej 5.

20 X. Zarząd Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej zorganizował spotkanie z przedstawicielami Armii Radzieckiej gen. Żmulowem, gen. Lotowem i kpt. Trusowem. Uczestniczyli w nim m.in. kierownicy życia politycznego i administracyjnego, a także związków zawodowych. W części artystycznej wystąpiły zespoły radzieckie z Legnicy.

26 X. Początek pierwszej akcji odszczurzania w Świdnicy. Trutki wyłożono na przeciąg 3 dni, a koszty ich zakupu ponieśli właściciele nieruchomości i lokatorzy.

27.X. Z okazji obchodu 25-lecia kół młodzieży PCK zorganizowano zbiórkę uliczną, która przyniosła kwotę 2.993 zł. Poprzedniego dnia uzyskano kwotę 28.844 zł z zabawy tanecznej i loterii fantowej. Prezesem PCK na miasto i powiat był (od 15 czerwcaI 1946) dr Władysław Walentowski.

30 X. Polski Czerwony Krzyż zorganizował akademię w sali teatru. Wystąpił na niej po raz pierwszy chór uczniów I LO im. Kasprowicza pod kierunkiem prof. Stępnia. Chór ten wystąpił również z repertuarem kolęd i pastorałek w kościele parafialnym.

30 X. Powołanie do życia 3-letniej Szkoły Przemysłowej Kamieniarskiej pismem Ministra Przemysłu i Handlu. Pierwszym dyrektorem został Jan Ziemba. Normalne zajęcia rozpoczęły się w dniu 2 stycznia 1947 w budynku przy pl. Lenina [pl. Św. Małgorzaty]. Grono pedagogiczne składało się z 9 osób, uruchomiono dwie klasy pierwsze o specjalnościach: eksploatacja kamieniołomów i przeróbka mechaniczna skał. Kierowniczką kancelarii była Anna Kosturek. Szkoła powstała dzięki staraniom mającego w Świdnicy siedzibę Zjednoczenia Kamieniołomów, a w szczególności jego dyrektora inż. Adama Czeżowskiego, dyr. technicznego inż. Juliana Samujłły i naczelnego inspektora technicznego inż. Wacława Lesieckiego (późniejszy dziekan Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie). Kierownikiem kamieniołomu w Strzeblowie, podlegającego Zjednoczeniu, była wówczas pani Kleeberg, wdowa po generale Franciszku Kleebergu, bohaterze kampanii wrześniowej.

● We wrześniu miasto zostało podzielone na 3 rejony lekarskie, kierownictwo których objęli: I – dr Czesław Wasilewski, II – dr Oktawia Stefanowska, III – dr Fabiańska-Pacynko. Inspektorem Ubezpieczalni Społecznej na powiat został mianowany dr Walentowski. W Ubezpieczalni pracowali ponadto w tym czasie lekarze: Edmund Zaporowski (ginekolog), Wanda Mężyńska (pediatra), Tadeusz Basecki (wenerolog), Tadeusz Beneszek (rentgen), Julia Suska (dentystka) oraz technik dentystyczny Franciszek Sicher i felczer Helena Kasprowicz.

● Liczba ludności polskiej w mieście wzrosła do 25.556 osób, w tym 12.886 repatriantów, 12.664 przesiedleńców i 26 autochtonów [Pomyłka autora. Liczby niewiarygodnie wysokie, vide koniec stycznia 1946 i koniec grudnia 1946].

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top