1946.09. Kronika miasta Świdnicy ▪ Franciszek Jarzyna

1 IX. Ustalenie struktury organizacyjnej Zarządu Miejskiego. Składał się on odtąd z 5 wydziałów: ogólnoadministracyjnego (kier. Antoni Pawłowski), administracyjnego (kier. Bronisław Grzebień), budżetowo-podatkowego (kier. Zygmunt Lichomski), społecznego (kier. Piotr Podsiadło) i technicznego (kier. Władysław Gałczyński). Powołano też dwóch inspektorów miejskich w osobach Piotra Rudego i Juliana Świzdora. Poza tym istniały następujące placówki miejskie: Zarząd Nieruchomości (dyr. Mikołaj Dubicki), Miejskie Zakłady Użyteczności Publicznej (dyr. inż. Jan Sommer), Miejskie Ogrody i Majątki (J. Wenzel) oraz Nadleśnictwo Miejskie (inż. Varisella).

1 IX. Odbyło się inauguracyjne posiedzenie Powiatowej Rady Narodowej w Domu Społecznym z udziałem 40 radnych. Prezydium PRN tworzyli: Jan Gołębiewski (SL) – przewodniczący, Jedyński (PPS), Rogalski (PPS), Abramczyk (PPR), Kaszyński (PPR) i Sommer (SD). Zapowiedziany na wieczór raut odwołano, a kwotę 50.000 zl uzyskaną na ten cel od Związku Restauratorów postanowiono przeznaczyć na cele społeczne.

1 IX. Nastąpił podział I LO na dwie szkoły: Gimnazjum i Liceum im. J. Kasprowicza (dyr. Zygmunt Żytkowski, kierował tą szkołą do r. 1950) oraz Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych (dyr. M. Kozar-Słobódzki). Skład grona nauczycielskiego G. i L. im. Kasprowicza tworzyli: Irena Wnęk-Wasylowska, E. Małachowska, H. Sierzputowska, Gabriela Lubiatowska, Jan Lubiatowski, Kazimierz Krzymuski, Józef Wilczak, Ignacy Leśniak, K. Baudouin de Courtenay, S. Barwałdski, K. Rosłanowski oraz nauczyciele nowoprzyjęci: Natalia Charkiewicz, Zofia Kutrzyk, Maria Sinicka, Janina Tołłoczko, Zofia Roszkiewicz, Józef Marszał i ks. Stanisław Kluz. Grono G. i L. dla Dorosłych stanowili: Irena Mesterowa (później: Kozłowska), Kędzierski, Rosłanowski, Droba, Markiewicz, Krzymuski, ks. Kluz, Franciszek Harhala, Jan Harhala, J. Lubiatowski, Kępczyński, Wałkowski i Lisik. Tak więc niektórzy uczyli jednocześnie w obu szkołach. G. i L. im. Kasprowicza posiadało łącznie 12 oddziałów i 424 uczniów. Po raz pierwszy uruchomiono 2 oddziały klasy I liceum: matematyczny i humanistyczny.

3 IX. Uroczyste otwarcie nowego roku szkolnego, wspólne dla wszystkich szkół. Złożyły się na nie: nabożeństwo w kościele parafialnym z kazaniem prefekta ks. Kluza i akademia w Domu Społecznym, zagajona przez inspektora szkolnego Biernackiego. W imieniu nauczycielstwa przemawiał dyr. M. Słobódzki. Na zakończenie zebrani odśpiewali „Rotę”.

3 IX. Rozpoczęła się nauka w nowozorganizowanym Liceum Pedagogicznym przy ul. Kościelnej 32, w budynku, gdzie mieściła się już szkoła nr 2. Dla Liceum wydzielono izby szkolne na II piętrze oraz 2 sale na parterze na internat dla dziewcząt. Pierwszym dyrektorem Liceum Pedagogicznego była Kalina Statkiewicz. Pod koniec września stanowisko to objął Stefan Góralski. Grono nauczycielskie składało się z 9 osób, uczniów było 105.

3 IX. Przy pl. Wojska Polskiego otwarta została Szkoła Podstawowa nr 3 z 297 uczniami. Dyrekcję szkoły objął Michał Tymoczko.

3 IX. Drugi rok szkolny rozpoczęła Państwowa Szkoła Ogrodnicza. Oprócz przedmiotów ogólnokształcących wykładano w niej przedmioty zawodowe: sadownictwo, szkółkarstwo, warzywnictwo, kwiaciarstwo i pszczelarstwo. Okres nauki trwał dwa lata.

3 IX. Przy kościele św. Stanisława i Wacława powstał chór mieszany. Pierwszym jego dyrygentem był organista Adam Malinowski, a po nim (od roku 1966) – Jan Adamowicz.

6 IX. Świdnicę odwiedził reżyser i aktor Wiktor Biegański, późniejszy dyrektor Teatru Miejskiego. Obecny był na przedstawieniu „Ślubów panieńskich” Fredry.

6 IX. Odbyło się plenarne zebranie członków Zw. Zaw. Prac. Przemysłu Poligraficznego z okazji objęcia kierownictwa drukarni przez dyr. Szczuckiego. Obradom przewodniczył St. Nehring.

7 IX. Świdnicy przybyła nowa placówka szkolna – otwarte w tym dniu Liceum Spółdzielcze i Szkoła Przysposobienia Spółdzielczego (przy ul. Kościelnej 15). Pierwszym dyrektorem został Stanisław Karakulski, nauczycielami etatowymi byli: Zofia Wrona i Jan Wrona, dochodzącymi zaś: Natalia Charkiewcz, Adam Charkiewicz, Franciszek Czekay, Józef Marszał i Irena Mesterowa. Sekretariat szkoły prowadziła Jadwiga Karakulska. Naukę rozpoczęło 64 uczniów.

8 IX. Po dwumiesięcznej przerwie spowodowanej „zwyżką cen druku” i wynikłymi stąd trudnościami finansowymi ukazał się kolejny numer tygodnika „Wiadomości Świdnickie” w cenie 5 zł za egzemplarz (poprzednio – 2 zł).

10 IX. Zarząd Miejski ustalił statuty podatków komunalnych, m.in. od nieruchomości, lokalowego, od zabaw i widowisk, od psów (150 zł od psa łańcuchowego i 500 zł od psa pokojowego) i od szyldów (500-1500 zł zależnie od wielkości). Zgodzono się też na wydzierżawienie Fabryce Maszyn i Aparatów terenu pod budowę bocznicy kolejowej.

W skład Zarządu Miejskiego oprócz prezydenta miasta Feliksa Olczyka i wiceprezydenta Jana Barańskiego wchodzili: Władysław Czaja (sekretarz PPR), Bolesław Jaśkiewicz i Jan Kusiak.

14 IX. Wiec protestacyjny ludności w Domu Społecznym przeciw zakwestionowaniu polskich granic zachodnich przez sekretarza stanu USA Byrnesa. Wygłoszono szereg przemówień i uchwalono odpowiednią rezolucję. Podobne wiece odbyły się poprzednio w zakładach pracy, m.in. 10 września w Fabryce Rękawiczek, gdzie przemawiali: dyrektor Jan Plackowski i przedstawiciel PPR S. Grochbach.

15 IX. „Próbny” rajd zorganizowany przez nowoutworzoną sekcję motocyklową KS „Polonia” na trasie Świdnica-Chojna [Zagórze Śl.]-Świdnica. Zwyciężyli startujący poza konkursem funkcjonariusze Straży Pożarnej: por. Zygmunt Milewski, Tadeusz Brzozowski i Jan Król.

16 IX. Związek Artystów Scen Polskich odmówił zawarcia konwencji z Teatrem Miejskim, co oznaczało na razie fiasko starań podjętych o uzyskanie praw teatru zawodowego. Teatr działał jednak w dalszym ciągu w oparciu o dotacje Zarządu Miejskiego (po 30.000 zł miesięcznie).

19 IX. Przystanek PKS został przeniesiony z Rynku na plac przed dworcem kolejowym Świdnica Miasto. Od września uruchomiono stałą komunikację samochodową z Wrocławiem, Wałbrzychem i Świebodzicami. Linie PKS obsługiwane były przez wozy ciężarowe kryte brezentem.

21 IX. Zarząd Miejski zatwierdził budżety na 1947 rok w następujących wysokościach: elektrowni miejskiej – 15.186.692 zł, gazowni – 14.900.532 zł, wodociągów – 3.582.074 zł, lasów miejskich – 3.502.192 zł, majątku miejskiego – 1.244.048 zł, ogrodów miejskich – 836.200 zł i Teatru Miejskiego – 1.108.232 zł. W dwa dni później zatwierdzono budżety: Zarządu Nieruchomości – 8.630.000 zł, Rzeźni Miejskiej – 700.650 zł, biuletynu „Wiadomości Świdnickie” – 360.000 zł (na 4 miesiące) i Straży Pożarnej – 2.805.000 zł.

22 IX. Walny Zjazd Powiatowy PPS. Dokonano na nim zmian w składach Komitetu Miejskiego i Powiatowego, wytyczono kierunki pracy ideowo-politycznej na najbliższy okres, a jako główny cel postawiono sobie zacieśnienie sojuszu robotniczo-chłopskiego. Obradował też zjazd OM TUR. W mieście w tym czasie należało do PPS 1120 członków zrzeszonych w 13 kołach, w tym 824 robotników, 21 chłopów i 275 inteligentów, łącznie 934 mężczyzn i 177 kobiet [Błąd w obliczeniach. Brak 9 osób]. 676 członków PPS należało do związków zawodowych.

23 IX. W Domu Społecznym wystąpił Teatr Objazdowy OM TUR z Rzeszowa, wystawiając operetkę Jonesa „Gejsza”.

27 IX. Pracownicy Państw. Fabryki Liczników i Zegarów Elektrycznych przeznaczyli całkowity zarobek uzyskany w tym dniu na odbudowę Warszawy. Na ten sam cel Związek Restauratorów przeznaczył (w dniu 22 września) kwotę 30.000 zł, a Związek Kupców (23 września) – 50.000 zł.

28 IX. Walny zjazd członków Związku Nauczycielstwa Polskiego wybrał nowy Zarząd Oddziału w składzie: Zygmunt Morawski (prezes), Henryk Kędzierski, Wojciech Polak, Kalina Statkiewicz, Czesław Nowak, Bolesław Nowicki, Mieczysław Markiewicz, Jan Laska, Antoni Lewiński i Katarzyna Krakowińska. Zebrani uchwalili też rezolucję dotyczącą zachodnich granic Polski w związku z nasilającą się kampanią rewizjonistyczną na Zachodzie.

29 IX. Pod hasłem „Spółdzielczość realizuje demokrację” obchodzony był uroczyście Dzień Spółdzielczości. Po nabożeństwie w kościele parafialnym odbyła się akademia w Domu Społecznym, na której głównym prelegentem był dyrektor Banku Gospodarstwa Krajowego ob. Podejko.

● We wrześniu Fabryka Maszyn i Aparatów wyprodukowała pierwsze kompletne wyroby dla przemysłu chemicznego, farmaceutycznego i kopalń. Były to suszarki laboratoryjne, pompy Worthingtona i wyciągi kopalniane. Przyczyniło się do tego uruchomienie wydziału montażowego z dwiema brygadami: Jerzego Czarneńki i Stanisława Ogonowskiego. Przy fabryce otwarto trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową (później przekształcono ją w dwuletnią).

● We wrześniu utworzona została druga parafia rzymsko-katolicka mieszcząca się przy kościele św. Józefa na ul. Miedzianej [Kotlarska] dla północnej i zachodniej części miasta. Przy nowej parafii założono koło „Caritas” pod przewodnictwem Marty Traczowej.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top